پول هایی که دود می شوند و در هوا می رقصند
قهوه خانه ها چگونه ماهانه 30 میلیون تومان سود می کنند
شرق: این یک گزارش متفاوت است؛ گزارش از یک شغل خدماتی که شاید بتوان از آن با عنوان لبخند زرد اجتماعی یا اقتصادی یاد کرد. زرد البته به رنگ دودی که در هوا می رقصد، تاب می خورد. می خواهیم شما را به دنیای قهوه خانه داران و درآمدهای آنچنانی قهوه خانه ها ببریم. شاید شما هم حضور این مکان ها را تجربه کرده باشید، اگر نه که این گزارش را بخوانید تا با دنیای سیاه و سفید قهوه خانه ها و چگونگی کسب سود 30 میلیون تومانی آنها در ماه آشنا شوید. قهوه خانه ها که تا همین دیروزهای نه چندان دور پاتوق افراد پا به سن گذاشته بود، امروز به مکانی برای گعده های نوجوانان و جوانان تبدیل شده است. بیراه نیست اگر بگوییم میانگین سنی قهوه خانه ای ها به 18 سال و حتی کمتر رسیده است. اگر حتی یک بار گذرتان به قهوه خانه افتاده باشد، شما هم این ادعا را تایید می کنید. بی شک رونق این روزهای قهوه خانه ها مدیون کاهش میانگین سنی افراد مراجعه کننده است؛ رونقی که بیشترین سود را برای قهوه خانه داران دارد تا به واسطه یک شغل خدماتی، متوسط درآمد 30 میلیون تومانی در ماه را تجربه کنند. شکل و شمایل و درآمد قهوه خانه ها در مناطق مختلف شهر بسیار متفاوت است و درآمد 30 میلیون تومانی را می توان برای مناطق مرکزی و جنوبی شهر متصور بود. تمرکز بیشتر قهوه خانه ها در این مناطق اما نه تنها موجب کاهش درآمد آنها نمی شود بلکه به واسطه کمبود اماکن تفریحی و ورزشی با شلوغی دور از انتظار نیز همراه است. سری به یکی از قهوه خانه های اطراف میدان هفتم تیر می زنیم؛ جایی که به جز چای و قلیان، دیزی، املت، نیمرو، کوفته و کباب تابه ای نیز سرو می شود. تصویر نقش بسته در ذهن اکثر مردم از قهوه خانه فضایی است که پیرمردها و مردان پا به سن گذاشته ساعتی را به دور از هیاهو و همهمه شهر با صرف چای و قلیان سپری می کنند. این تصویر اما در قهوه خانه های امروزی رنگ باخته و همهمه نوجوانان آرامش را از اندک مشتریان قدیمی و مسن گرفته است؛ همهمه ای که از پشت میزهای به هم چسبیده در فضای دوداندود قهوه خانه می پیچد. کاغذ روی دیوار خبر از رسیدن تورم به این صنف می دهد. قلیان خوانسار که سال گذشته هزارو500تومان سرو می شده، امسال به دوهزارتومان رسیده و قلیان با تنباکوی میوه ای از دوهزارو 500تومان به چهار هزارتومان. دیزی سه هزارو500تومانی به چهارهزارو500 هزارتومان فروخته می شود و تابه سه هزارتومانی به چهار هزارتومان. این قیمت ها اما در مرکز شهر است و قهوه خانه های این مناطق سرویس خاصی ندارند. کمی بالاتر از نقطه ای که ایستاده ایم، قلیان میوه ای به 10 هزارتومان و خوانسار به پنج هزارتومان عرضه می شود و دیزی هم در سال جدید 10 هزارتومان را پشت سر گذاشته است.
کافی است طول خیابان ولیعصر را به سمت شمال شهر طی کنید تا در کوچه های اطراف این خیابان طعم قلیان 70 هزارتومانی را نیز بچشید؛ قلیان هایی که با انواع میوه سرو می شود و مشتریان آن نیز دختران و پسران جوانی هستند که به دنبال ساعتی آرامش به این مکان ها پناه آورده اند. قیمت ها در مناطق مختلف شهر مختلف است و البته قیمت های بالاگذشته از منطقه به نوع تنباکویی که سرو می شود نیز بستگی دارد. تنباکو با طعم نوشیدنی های غیرمجاز با شیرینی های خاص قیمت یک قلیان را به بیش از یکصد هزارتومان نیز می رساند. قهوه خانه های شمال شهر اما با بهره گرفتن از کارگران مجرب و دوره دیده رضایت مشتری را کسب کرده و در نهایت هزینه بالای پرداخته شده تحت الشعاع رفتار خوب پرسنل قرار می گیرد. در مرکز و پایین شهر اما داستان به گونه دیگری است و خبری از ادب و نزاکت در رفتار پرسنل قهوه خانه ها نیست. در این مکان ها کسب سود در اولویت است و خبری از بهداشت و رعایت دستورالعمل صادرشده از سوی اتحادیه ها و اماکن نیست. ساعتی حضور در قهوه خانه آن هم قبل از ساعت 11 و پربودن تمامی صندلی ها نشان از رونق بالادر این صنف دارد. رونق یاد شده موجب تعیین زمان برای حضور در این مکان ها شده است و هر قلیان به طور متوسط یک ساعت زمان دارد. با یک محاسبه سرانگشتی درآمد حاصل از فروش قلیان و غذا در این قهوه خانه به بیش از سه میلیون تومان در روز می رسد. اما این درآمد در مناطق پایین تر به واسطه قیمت های پایین کمتر از دو میلیون تومان است و بر همین اساس می توان با کسر هزینه های جاری به درآمد خالص یک میلیون تومان در روز رسید. ولی درآمدها در بالای شهر بسیار بیشتر از متوسط یاد شده برای مناطق مرکزی و پایین شهر است و به گفته یکی از پرسنل قهوه خانه مدرن اطراف ونک، میزان مراجعه به این محل به گونه ای است که از روز قبل باید نسبت به رزرو اقدام کرد؛ قهوه خانه ای که نام آن تلفیقی از واژه های شناخته شده و معروف ایرانی و فرنگی است. طراحی اروپایی با صندلی و مبلمان بسیار شیک با نور پردازی جذاب فضایی بسیار رمانتیک را ایجاد کرده است. بهره گیری از پرسنل دوره دیده و اقدامات ابتکاری از جمله اهدای یک شاخه گل سرخ با تزیین خاص به خانم ها به مناسبت روز زن موجب محبوبیت آن شده است؛ محبوبیتی که قیمت 30 هزارتومان برای قلیان و 20 هزارتومان برای دیزی را توجیه می کند. درآمد این قهوه خانه با توجه به اظهارات پرسنل و میزان مراجعه با آن به بیش از هشت میلیون تومان در روز می رسد. قهوه خانه های امروزی حکایتی شنیدنی دارد. با پرسه در شهر می توان رشد قارچ گونه این قهوه خانه ها تحت عناوین مختلف را مشاهده کرد؛ قهوه خانه هایی که بعضا یک قلیان میوه ای با سرویس چای و شیرینی را صد هزارتومان فاکتور می کنند. استقبال از قهوه خانه های مدرن در شهر پای انواع و اقسام ترکیب های تنباکویی را نیز به منو باز کرده است و برخی از تنباکوها به واسطه ممنوع بودن به چند برابر قیمت عرضه می شوند؛ تنباکوهایی که ترکیب بوی آنها با بوی عطر آدم ها، سایر افراد حاضر را بخوری می کند. به هر حال امروز قهوه خانه ها با کمترین هزینه ممکن بیشترین درآمد را کسب می کنند و اشتیاق وصف ناپذیر نسل جدید برای حضور در این اماکن درآمدهای آنها را نجومی تر می کند. قهوه خانه ها تا دیروزهای نه چندان دور پاتوق افراد پا به سن گذاشته و میانسال بود که ساعتی آرامش و دوری از همهمه شهر را جست وجو می کردند و امروز به مکانی برای قرارهای کاری و غیرکاری بدل شده اند. گعده های دوستانه، جشن های تولد و فارغ التحصیلی در شمال شهر و در مناطق جنوبی و در برخی از نقاط خاص، دادوستد موادمخدر و مشروبات الکلی و گاهی هم قرارهای کاری در قهوه خانه های اطراف بازار، همه و همه از اتفاقاتی است که زیر پوست این شهر در قهوه خانه ها رخ می دهد و حاصل آن درآمدهای 30 میلیون تومانی برای قهوه خانه داران است.
روزنامه شرق ، شماره 1539 به تاریخ 7/3/91، صفحه 5 (اقتصاد) |