آیا چهار سبک ارتباطی که احتمال طلاق را در میان زوجین افزایش میدهند، می شناسید؟

ترجمه و تنظیم: دکتر شادی حاج حسینی

مدرس دانشگاه

درمانگر شناختی - رفتاری

نتایج پژوهش هایی که در طی سالیان سال در مؤسسه "جان گاتمن" انجام شده است نشان داده است که چهار سبک ارتباطی در میان زوجین می تواند پیش بینی کننده طلاق در آینده باشد. جان گاتمن، از این چهار سبک ارتباطی، به عنوان چهار سوارکار یاد می کند که برای زوجین نشانه های پایان رابطه را به همراه دارند. اما چندان نگران این سم های ارتباطی نباشید زیرا برای آن ها "پادزهر"هایی هم شناسایی و معرفی شده است که در صورت جایگزینی این پادزهرها در روابط، نه تنها ریسک جدایی کاهش می یابد بلکه رابطه ی سالم تر و پر احساس تری شکل می گیرد. با این مقدمه بیایید با این سم های ارتباطی و پادزهرهای آن ها آشنا شویم:

1-    انتقاد کردن: این سبک ارتباطی زمانی روی میدهد که فرد به همسرش این پیام را می دهد که "مشکل تویی" یا هر زمانی که در رابطه با مشکلی مواجه می شود سعی می کند این مشکل را به همسر خود نسبت دهد و انگشت اشاره را به  سمت همسر خود بگیرد. برای مثال:  "تو هیچ وقت ظرف هارو نمیشوری... تو اصلا به من اهمیت نمی دی..."
پادزهر انتقاد کردن را "شروع ملایم" می نامیم. در شروع ملایم، به جای حمله به شخصیت همسر و استفاده از ضمیر "تو" ابتدا موقعیت را تشریح می کنیم و سپس احساس و نیاز خود را با به کار بردن ضمیر "من"بیان می کنیم.
"وقتی می رسم خونه و ظرف ها هنوز توسینک ظرفشوییه، احساس استرس و خشم می کنم و نیاز دارم تو در شستنشون کمکم کنی".

2-    دفاعی شدن: این سبک ارتباطی زمانی روی میدهد که از فرد انتقاد شده است و او می خواهد در برابر این انتقاد از خود دفاع کند یا به آن پاسخ دهد. در این سبک، افراد با توضیح دادن در مورد خود و انتقاد متقابل کردن به انتقاد واکنش نشان می دهند."من از صبح تا شب دارم بیرون کار می کنم! تو مگه تو خرج خونه به من کمک می کنی که توقع داری من تو کار خونه کمکت کنم"
پادزهر دفاعی شدن "مسئولیت پذیری" است. حتی اگر سهم و مسئولیت شما در شرایط پیش آمده ناچیز است، آن را بپذیرید. "تو درست می گی من امروز زودتر رسیدم خونه و می تونستم ظرفهارو بشورم اما این کارو نکردم".

3-    دیوار سنگی ساختن: در این سبک ارتباطی اینگونه به نظر می رسد که میان زوجین یک دیوار سنگی در حال شکل گرفتن است. در این شرایط، یکی از همسران در تعارضات، ارتباطش را با طرف مقابل کاهش می دهد، از او اجتناب میکند، به همسرش بی اعتنایی می کند، از همسرش فرار می کند،  به او گوش نمی دهد یا سکوت می کند.
پادزهر: گرچه در شرایطی که هیجان منفی میان زوجین بالا رفته است، امکان ادامه مکالمه وجود ندارد اما به جای سکوت، فرار و اجتناب از موقعیت، بهتر است زوجین با هم از قبل توافق کنند که در این شرایط هرکدام که بیشتر احساس خشم کرد، موقتاً بحث را متوقف کرده و با ایجاد یک وقفه ی حداقل سی دقیقه ای و با کمک تکنیک های آرام بخش (تنفس عمیق، خودگویی مثبت و ...)، خود را آرام کرده و مجدداً برای حل مسئله پیش آمده و صحبت در مورد آن بازگردد.

4-    تحقیر کردن: تحقیر بدترین نوع تعامل منفی و به گفته گاتمن "شاه این چهار سوارکار" به حساب می آید. زمانی که فرد خود را برتر می بیند و مدام عیب و نقص همسرش عنوان می کند، او را سرزنش می کند و به او طعنه می زند ، مسخره می کند، به همسرش  چشم غره رفته و با زبان بدنش او را تحقیر می کند، برای همسرش اسم های تحقیرکننده می گذارد و حرکات او را با تمسخر تقلید می کند (اَدا در میاورد) از سمی ترین نوع تعامل بهره گرفته است. "اگه به تو کسی یاد نداده که چطوری باید تمیز باشی به من از 5 سالگی یاد دادن! همیشه آدم کثیفی بودی (با چشم غره و پوزخند)".

پادزهر: معمولا افراد "آسیب پذیر" برای جلوگیری از آسیب به خود، دست به تحقیر دیگران می زنند. این افراد اگر ابتدا با نیازها و احساسات خود آشنا شوند، نحوه ابراز منطقی و درست آن و مهارت حل مسئله را بیاموزند نیازی به تحقیر کردن طرف مقابل پیدا نخواهند کرد. "نمی دونم چرا اینقدر ظرف های شسته نشده منو ناراحت می کنه، چطوره با هم یه راه حلی براش پیدا کنیم". در روابطی که زوجین در آن یکدیگر را تحقیر می کنند، بهتر است زوجین به تمرین برای دیدن جنبه های مثبت شخصیت همسر و ابراز کردن این ویژگی های مثبت به طرف مقابل بپردازند که حس احترام، پذیرش و قدردانی را در رابطه دوباره رشد می دهد.

برای داشتن یک زندگی زناشویی موفق، بهتر است به جای استفاده از سبک های ارتباطی سمی که به صورت عادت در آمده اند، به تمرین پادزهرهای عنوان شده بپردازیم تا احتمال تعارض و جدایی در آینده کاهش یابد. مهارت ارتباط موثر در میان زوجین نیز همانند هر مهارت دیگری نیاز به تمرین دارد، پیشنهاد میکنم مداومت در تمرین این مهارت ها را دست کم نگیرید.
 

http://www.khoshyaran.com

برچسب ها : خانواده , طلاق , زوجین , دکتری , ارشد , ارتباط , روابط زناشویی , بالینی , روانشناسی , شادی حاج حسینی , سبک های ارتباطی , روانشناسی بالینی , دکتری روانشناسی , پژوهش های روانشناختی , گاتمن , روانشناسی خانواده , روانشناسی زوج , روانشناسی عمومی , درمان شناختی رفتاری , سم های ارتباطی