مهریه حقوق زنان را تضمین نمی‌‌کند؛ شروط ضمن عقد را جدی بگیرد

 بر اساس فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، ازدواج قراردادی است که در آن حقوق و تکالیف متفاوتی به زن و مرد داده می‌شود. با امضای سند ازدواج، زن برخی از حقوق مدنی و معنوی را همچون حق سفر، داشتن شغل، انتخاب محل زندگی و مسکن، ولایت بر فرزندان و جدایی از همسر (طلاق) به شوهر خود اعطا می‌کند و البته برخی حقوق مادی همچون مهریه و نفقه را به دست می‌آورد؛ اما سند ازدواج طوری تنظیم شده است که زن بتواند هنگام عقد، در صورت تمایل، برخی از حقوقی به صورت رسمی برخوردار شود و آنها را در سند ازدواج خود ثبت کند.

یک حقوقدان در این زمینه معتقد است: در سال‌های اخیر خانم‌ها بیشتر به مهریه‌های زیاد توجه می‌کنند؛ اما باید توصیه کنم که مهریه ضامن محکمی برای زندگی نیست.

 

«زهره ارزنی» با بیان این که متأسفانه در کشور ما زنان هنگام ازدواج به لباس بیشتر از شرایط ضمن عقد خود توجه دارند، به خانم‌های در سن ازدواج توصیه می‌کنم: پیش از ازدواج با یک وکیل مشورت کنید تا شرایط ضمن عقد را به صورت رسمی ثبت و در صورت بروز مشکل بتوانید از آن استفاده کنید.

 

وی خاطرنشان می‌کند: در بسیاری از موارد به دلیل این که شروط ضمن عقد به درستی بیان نشده است، افراد حق خود را نمی‌دانند و با مشکل مواجه می‌شوند. این حقوقدان معتقد است باید در قانون ازدواج و طلاق بازنگری شود.

کاش برای کسی پیش نیاید روزی که بخواهد پیوندش را بگسلد؛ اما آمار نشان می‌دهد که هر روز در کشور ما برخی از زوج‌ها به زندگی دونفره خود پایان می‌دهند. محمد میررحیمی، وکیل دادگستری درباره حق طلاق زنان خاطر نشان می‌کند که ذکر این شرط در سند ازدواج کفایت نمی‌کند. وی به «حمایت» می‌گوید: وکالت برای طلاق باید در دفتر خانه اسناد رسمی ثبت شود و در این صورت است که ضمانت اجرایی پیدا می‌کند. او می‌افزاید: در سال‌های گذشته شرایط ضمن عقد از سوی قوه قضاییه چاپ و منتشر شد که این کار بسیار تحسین برانگیز بود و کاش این امر به طور جدی‌تر از سوی مرکز امور زنان و مجلس شورای اسلامی پیگیری می‌شد. 

 

این حقوقدان درباره شرط‌هایی که جزو شرایط ضمن عقد هستند نیز می‌گوید: هر شرطی که خلاف عقد نباشد، می‌توان ثبت کرد که مهم‌ترین آن حق طلاق، خروج از کشور، تعیین محل سکونت، تحصیل، اشتغال و تقسیم اموال پس از جدایی است؛ بنابراین بهتراست زنان حین عقد این شرایط را بدانند. 

وی با انتقاد از این که بعضی دفترخانه‌ها این گونه شرایط را ثبت نمی‌کنند، تصریح می‌کند: وظیفه رسانه‌هاست تا حقوق شهروندی را به همه آموزش دهند؛ بنابراین باید به گونه‌ای رفتار کرد تا همه به حق زن در جامعه واقف باشند.

 

میررحیمی اضافه می‌کند: گرچه مشکلاتی در قانون وجود دارد اما باید همه با هم بخواهیم تا مشکل رفع شود. نباید از مهریه به عنوان اهرم بازدارنده استفاده کرد.

 

به گفته وی باید یادمان باشد برابر قوانین موجود در کشور؛ زوجین آزاد هستند هر شرطی را که خلاف قانون نباشد در شرایط نکاح و عقد در سند ازدواج و یا در سند جداگانه‌ای بیاورند و در صورت قبولی زوج یا زوجه آن سند امضا می‌شود که در این صورت خدای نکرده هنگامی که شرایط و قصد جدایی حاصل شود زن، کمتر گرفتار دادگاه و رفت‌وآمد‌های آن خواهد شد و در حال حاضر آن چه که در قوانین ایران معمول است شروط 12 گانه‌ای است که در سند ازدواج وجود دارد و معمولا زن و شوهر هنگام عقد آنها را با امضاء می‌پذیرند. عدم پرداخت نفقه از طرف شوهر به مدت 6 ماه، سوء‌رفتار، غیبت بیش از 6 ماه، محکومیت به حبس بیش از 5 سال اعتیاد، اختیار کردن همسر دیگری بدون رضایت همسر اول یا عدم رعایت عدالت بین همسران و مواردی از این دست از جمله شروطی است که اگر تحقق پیدا کند زن در گرفتن طلاقش وکیل است، اما مشکلی که وجود دارد دشواری اثبات تحقق بسیاری از این موارد است.

 

البته در این میان شروط ضمن عقد در استحکام خانواده موثر است به این دلیل که در جامعه ما این‌طور که در پرونده‌ها شاهد هستیم متأسفانه بیشتر تخلفات از ناحیه مرد است و خانم‌ها در فروپاشی زندگی کمتر مقصر هستند. تکیه‌گاه زن، همسرش و خانه‌ای که برایش فراهم شده است، ولی مردها ممکن است دنبال تکیه‌گاه‌ها و یا موارد دیگر بروند. بنابراین هرچه مردها را بتوان بیشتر مقید کرد، دوام زندگی بیشتر می‌شود و برای زندگی مشترک هم بهتر است.

کم نیستند افرادی که زیر بار این شرایط نمی‌روند و گاهی قبل از عقد و به دلیل سخن گفتن زوجه یا خوانواده او از این شرایط، پیوندی بین جوانان صورت نمی‌گیرد. یک کارشناس اجتماعی در این باره به «حمایت» می‌گوید: باید در زمینه شرط ضمن عقد فرهنگ‌سازی شود. بیشتر خانواده‌ها این موضوع را توهین می‌دانند و تصور می‌کنند که زنان با بیان این موضوع قصد جدایی دارند.

 

«علی اسدی» خاطرنشان می‌کند: البته در سال‌های اخیر این تفکر متعادل شده است که این خود نشانه تعدیل مقاومت مخالفان در سال‌های آتی خواهد بود. طرح شرایط ضمن عقد، حق خانم‌هاست و این موضوع در قانون نیز مورد تاکید قرار دارد.

 

این کارشناس اموراجتماعی به خانم‌ها توصیه می‌کند: در زمینه شرایط ضمن نکاح بیشتر مطالعه کنند تا با اشراف کامل بتوانند زندگی خوبی را آغاز کنند. ما قبل از هر چیز توصیه می‌کنیم تا پیش از ازدواج دو طرف اخلاق و رفتارهای یکدیگر را به خوبی بشناسند تا در طول زندگی با مشکل مواجه نشوند.